NCM KOORREIS NAAR GOSLAR, 22-26 OKTOBER 2015
SANGFREUDE MIT FREUNDE, BEKANNTE UND KOLLEGEN
"GLÜCK AUF, DER NCM KOMMT"
VRIJDAGAVOND - HERBSTFREUDE-KONZERT, CLAUSTHAL.
Machtig en imposant klonk The Foundation, het eerste lied van het Nederlands Concert Mannenkoor. Dirigent Jimco Zijlstra kon al zijn mannen in de ogen kijken; geen toon verkeerd, geen tel gemist. Deze Australische hymne, in arrangement van Jimco, verkreeg extra welluidendheid door de begeleiding van André van Vliet op het orgel. In het fraai uitgevoerde programmaboekje konden de vele aanwezigen kennisnemen van de in het Duits afgedrukte teksten die het NCM op dit eerste Herfstconcert ten gehore bracht.
"Ich hoffe auf den Hernn, stets erneuert Er mein Vertrauen". Hoe snel dringt zich een vergelijking op van de stevigheid in het lied en de eeuwenoude ertslagen in het gebied van de Harz, waar o.a. Clausthal en Goslar liggen! Applaus kon niet uitblijven, iets dat deze avond menigmaal als instemmende dank door het publiek als uiting werd gebracht.
Arno Janssen heette de aanwezigen hartelijk welkom. Henk van der Meulen, die de wegens rugklachten thuisverblijvende voorzitter Theo Korver verving, memoreerde in zijn welkomstwoord de Babylonische spraakverwarring, waardoor er sindsdien één werkelijke 'wereldtaal' over is, muziek, die zonder woorden uitdrukking geeft aan gevoel en emotie.
Vanuit een stilte weerklonk à capella Veni, Sancte Spiritus, een gebed voor Pinksteren: "Kom Heil'ge Geest, vervul de harten van uw gelovigen". Kon het treffender als verwijzing naar de Pinksterdag 1642 toen deze kerk in gebruik werd genomen?
De sopraan Judith Sportel had een prachtig aandeel in Ave Verum uit het Sabat Mater van Karl Jenkins, waarin de eindtonen van elke regel sereen en in tremulant hoorbaar eindigden.
Het NCM bracht in Glaube, Hoffnung und Liebe, gecomponeerd door Franz Schubert naar een gedicht van F. Reil ter gelegenheid van de inwijding van
de klokken van de Dreifältigkeitskirche in Wien, het ritme van klokken tot uitdrukking.
Het intermezzo van Judith Sportel tezamen met Jan Lenselink was iets voor ingehouden adem. Met O, Divini Redeemer van Charles Gounod werd een prachtig vocaal en instrumentaal samenspel ten gehore gebracht op hoog niveau, gevolgd door dankbaar applaus.
De 14 Bläserinnen en Bläser van het Posaunenchor der Marktkirche Clausthal brachten onder directie van dirigent Arno Janssen met hun koperen blaasinstrumenten - o.a trompet, schuif-trombone en tuba - hun muziek ten gehore. Een luisterend publiek kon genieten van Die Himmel erzählen die Ehre Gottes, uit het oratorium Die Schöpfung van Joseph Haydn, dat door Helmut Langenbruch voor twee Bläserchöre was bewerkt. Ook in de delen Intrade, Courante en Serenade uit de Suite aus der Fünfstimmig blasende Musik kwam deze oude en toch vlotte, soms oorstrelende muziek van componist Johannes Pezelius uit 1685 tot leven uit de blaasinstrumenten van ook enkele jongeren die dit Posaunenchor rijk is. Arno Janssen en zijn blazers konden rekenen op een herhaald applaus.
De zangers van het NCM stonden hun mannetje bij A Pilgrims Crossing. De partituur van dit door D. Protheroe gecomponeerd zangstuk voor orgel en mannenkoor, met tekst van R.J. Beamisch en A. Vooijs, bevat een muzikale omlijsting van de Middeleeuwse kruistochten, waarbij de spanning van de onderdelen in muzikale diversiteit tot uitdrukking kwam. Dit zangstuk eindigde magistraal met "And learn from the lesson of Heaven. For God my life, my all, my all, I give". Ovationeel applaus volgde.
Judith Sportel gaf haar stem kracht in La Vergine degli Angeli uit la Forza del Destino van G. Verdi, in arrangement van Jimco Zijlstra. De NCM-zangers hielden zich aanvankelijk in, wat daarna leidde tot een gezamenlijk welklinkend slot van dit bekende operastuk.
De NCM-tenor Folkert Vreeken had een fraaie solistische bijdrage in If I can help somebody van A. Androzzo, met arrangement van de NCM-dirigent. Met de woorden "If I can help somebody, as I pass along" was er even de schijnwerper op de actuele situatie van vluchtelingen die massaal op zoek zijn naar een veilige plaats. Iets waarvan overigens burgemeester Oliver Junk van Goslar in augustus jl. in de media had gemeld dat zij daar welkom zijn, mede vanwege het teruglopend inwonertal en als zwakke economische regio.
Mosie Lister componeerde Where no one stands alone, dat door het NCM in stijl ten gehore werd gebracht; het klonk iets anders vanwege de beperkte akoestiek van deze kerk, maar niet minder fraai.
Het duo Jan en André beroerden alle toetsen van de 'meegebrachte' vleugel van de firma Budding uit Veenendaal en het uit 1975 stammende orgel met z'n drie manualen en 41 registers in een instrumentaal intermezzo van Anthem uit Chess, de onvergetelijke musical over de schaaktweekamp tussen het fenomeen Bobby Fischer en Boris Spasski. Het nodigt uit tot snelheid en passie bij deze musici.
Het Posaunenchor onder leiding van de in Aurich (Ost Friesland) geboren dirigent Arno Janssen - sinds 1999 ook kantor van het 65 tellende gemengd koor van
de Marktkirche - vervolgde met Glaube - Hoffnung - Liebe, een vijfstemmige suite voor blazers van Dieter Wendel. Stemmig in het eerste deel, als
een psalm in het tweede deel en á tempo in het derde deel, met de tuba in de hoofdrol voor de diepe prachtige klank. Met Variationen über ein Thema von Edward Grieg van Volker Gwinner werd een modern stukje blaasmuziek gedurfd en geconcentreerd door het
Posaunenchor ten gehore gebracht.
Uit de musical Les Misérables van Boublil en Schönberg werden, in arrangement van Jimco Zijlstra, afzonderlijke delen ten gehore gebracht, beginnend met het frontaal gezongen Sluit je aan, gevolgd door een gezamenlijk bijdrage van NCM en Judith Sportel in De Droom. In het volgende onderdeel Mijmering bracht deze sopraan, bijgestaan door de vierklank van de mannenstemmen, weer een muzikale dimensie aan, gevolgd door Breng hem thuis waarin háár stem op het eind heel hoog boven alle andere uit klonk. Na een enkel moment van stilte introduceerden de ferme klanken van het orgel van André en de vleugel van Jan het slot van deze musical Hoor je 't zingen op de straat. In marstempo werd dit door dirigent Jimco aangegeven, waarbij het voor de mannen onmogelijk was om ook maar één blik in de partituur te kunnen slaan vanwege het oplopend tempo. Een bijzonder tevreden publiek gaf een staand applaus.
Als slot van dit concert zong het NCM met het Bläserchor gezamenlijk Wachet auf, ruft uns die Stimme, cantate BWV 140 van J.S. Bach. Ook dit lied maakte met treffende woorden en klanken indruk op het publiek.
Verrassingen komen altijd als laatste, zo ook voor Arno Janssen die de bijzondere NCM-sjaal onder luid applaus in ontvangst nam. Jimco richtte zich aansluitend tot de aanwezigen met de woorden dat ook die avond hét lied van de Harz, het Steigerlied, niet kón ontbreken. De bij herhaling gezongen woorden "Glück auf, Glück auf, der Steiger kommt" in de drie coupletten werden door allen uit volle borst meegezongen. Dit 'Lied van de Harz' klonk na in de oren toen de kerk leegstroomde, waarbij menig bezoeker een NCM-zanger aanklampte om uiting te geven aan deze voor hen zo bijzonder mooie zangavond.
ZATERDAGAVOND HERBSTFREUDE-KONZERT, GOSLAR.
Het openingslied van dit tweede NCM herfstconcert had een ingetogen start met Die Vesper van Ludwig van Beethoven, in bewerking van NCM-dirigent Jimco Zijlstra. In het "Hört from Strand die Vesper singen" werden de klanken steeds sterker tot het einde "Jubilate, Amen". De negro-spiritual naar Psalm 137 By the rivers of Babylon, de klaagzang van het volk Israël in ballingschap zich hun land Sion herinnerend, werd onder begeleiding van André van Vliet en Jan Lenselink met het "carried us away in captivity requiring of us a song" overtuigend gebracht.
Sopraan Judith Sportel en NCM-tenor Folkert Vreeken hadden ieder een aandeel in het gezamenlijk met het NCM gezongen I believe van Drake, Graham en Shirl in arrangement van Jimco Zijlstra. I have a dream, de overbekende woorden van dr. Martin Luther King, van M.Connelly en arrangement van Jimco, liet een diepe indruk achter. De herhaalde woorden "That peace, hope and freedom shall ring, Yes, I have a dream" waren imponerend en bezorgden menigeen in de volle kerk kippenvel. Een rustig moment brak aan waarin Judith Sportel met begeleiding van Jan Lenselink een vocaal intermezzo bracht met Nella Fantasia (Visioen) van Ennio Morricone. In zowel het Italiaans als in het Nederlands werd dit door een pracht klank omgeven met een zeer harmonische vleugelbegeleiding.
Het Neuer Chor Goslar v. 2002, onder leiding van dirigente Gisela Glaeser, bracht enkele liederen overtuigend ten gehore. Het Alla Trinita Beata, in arrangement van Alfons Burkhardt en ook het 6e vers van Psalm 136 door Eduard Grell gecomponeerde Herr, deine Güte reicht so weit der Himmel ist, was een knap stukje zang van dit vrouwenkoor. Ook het Dona pacem, Domine van L. Cherubini in arrangement van Manfred Bühler werd net als de andere liederen à capella ten gehore gebracht. Een Duits volkslied Die Gedanken sind frei van G. Glaeser, met de oproep om de vrijheid te (blijven) herdenken, verscheen rond 1780 in een vlugschrift. Dit lied met de melodie van begin 1900 zat het Neuer Chor Goslar als gegoten. Met de woorden "Friede gibt Geborgenheid, Glück, Verbundenheit, Freundschaft" in het lied Wir sind Menschen einer Erde van M. Schmoll en tekst van B. Rabe, werd deze noodzaak ook bezongen. De melodie bleef lang hangen en werd beloond met applaus.
Vervolgens zong het NCM Vrienden van Jimco Zijlstra. De door Eize Westerhof en Hans Reijenga vertaalde Duitse tekst was in het programmaboekje afgedrukt. Alle aanwezigen konden de intensie van dit lied meemaken: "Je bent als mens geen eiland in de stille oceaan. "Want mensen willen vrienden, ook al is het er maar één" en " 't Mens'lijk leven is geen solotocht, maar een levenslang samenspel. Een mens is dus geen eiland, maar een stukje archipel". Folkert Vreeken was solist in Gnädig und Barmherzig van A.E. Greil in arrangement van de NCM-dirigent en bracht het "Hilf uns Gott, hilf uns Gott unsers Heils um deines Namens willen" met eerbiedige stem tot uitdrukking.
Het You raise me up van Lovland en Graham, arrangement van Jimco Zijlstra, was illustratief voor de manier van zingen door het NCM. Met begeleiding van orgel en vleugel in tempi en klank verkreeg dit lied een bijna feeëriek vergezicht. Dan merk je pas wat het is als alle zangers op exact hetzelfde moment - en slechts heel kort hoorbaar - ademen om vervolgens op de perfecte slag van Jimco langzaamaan versterkend de titel van deze bekende song ten gehore brengen. Bruisend en vol overtuiging in het laatste "You raise me up to walk on stormy seas. I am strong when I am on your shoulders" en met zachte tonen eindigend in "You raise me up, to more than I can be".
Vervolgens zong het NCM Musical Surrounding, met Judith Sportel in een glansrol. Fijnzinnig en met heldere stem bracht zij de intro. Deze song van Jimco Zijlstra brengt nog altijd dezelfde articulatie ten beste met de woorden "It's the rythm of your feet, the traffic on the street, an echo destined to repeat". In het slotakkoord "Music is your crown" klonk de stem van Judith hoog boven alle mannenstemmen uit, gewaardeerd met luid applaus.
Toen was hèt moment aangebroken voor het duo Jan Lenselink en André van Vliet. André zichtbaar voor de koorleden achter het orgel en Jan in het blikveld van de vele aanwezigen. Ook al kan een intermezzo rustig beginnen, wat zich vervolgens in melodielijnen ontspon was van zo'n ongekend muzikaal temperament. Geen halve seconde zat Jan stil in zijn swinging move, iets dat André overigens ook ten beste gaf op de orgelbank. Dit bijzondere intermezzo beloonde het publiek nog voor het einde met een enthousiast staand applaus. Een ongekend moment!
Dirigente Gisela Glaeser gaf nauwkeurige aanwijzingen bij All mein Gedanken (uit het Lochamer Liederbuch), in arrangement van Rolf Lukowsky en bij O du schöner Rosengarten, met een tekst en melodie uit Lotharingen in arrangement van Gottfried Wolters. Het publiek was ook enthousiast over Medley, (Zulugezang uit Z. Afrika) bestaande uit Thuma mina, This little light of mine, en Heaven is a wonderful place. Ten slotte, met die Rose van A. McBroom Kunze oogstte het Neuer Chor Goslar v. 2002 een dankbaar applaus.
Het NCM was bijzonder in vorm in het Pools avondlied Dobra Noc van S. Ogurkowski, arrangement van Jimco, met name in het zeer zacht gezongen eind.
De Medley van fragmenten uit drie beroemde musicals van Andrew Lloyd Webber en toegesneden door Jimco voor het NCM, werden voortreffelijk ten gehore
gebracht. Ook hierin vervulde Judith Sportel weer een glansrol en zong zij de sterren van de hemel in de gezamenlijk gezongen All I ask of you ( Phantom of the Opera), Memory (Cats) en Love changes everything (Aspects of Love). De zangers bleven hierin niet achter
en konden tot de laatste toon hun uithoudingsvermogen en zuiverheid laten horen aan een breed publiek.
Het NCM en het Neuer Chor Goslar eindigden dit Herfstconcert, dat de titel had "Kontraste des Zeitalters" gezamenlijk met Dank sei dir, Herr van G.F.Händel. Daarin wordt dank uitgedrukt met "Dank sei dir Herr. Segne das Glück, segne den Tag, Vater der alles vermag. Lasse Dein Antlitz über uns leuchten in Ewigkeit, gib uns Liebe und Treue für alle Zeit."
Onder applaus werd door Henk van der Meulen aan dirigente Gisela Glaeser de NCM-sjaal als herinnering gegeven. Gezamenlijk werd nog het Lied der Freundschaft naar de zetting van Manfred Bühler gezongen, op de bekende Engelse melodie 'All men's high' en die van het overbekende "Nederland, o Nederland". Het werd aan het eind van dit concert terecht gezongen: "Von Ort zu Ort, von Land zu Land erklinkt ein Lied darein, reicht eure Hände fest zum Bund. Wir wollen Freunde sein!"
Jimco Zijlstra verraste tot slot in een ludiek moment de vele aanwezigen door zich te tooien met een 'mijnlampje' vol schittering om gezamenlijk Glück auf der Steiger kommt te zingen, waarna dit tweede herfstconcert een lang ovationeel einde kende.
Zondagmorgen, Messe Brève tijdens de kerkdienst.
De St. Jacobikirche (der Ältere), de enige Katholieke kerk in Goslar, stroomde rond 10.00 uur vol met NCM-ers. Een korte generale om even aan de klank in de kerk te wennen en de stembanden wat op te warmen. Ook was er een kleine schrik voor André van Vliet, tot uitdrukking komend in zijn 'goeie grutte', omdat hij zangstukken moest transponeren vanwege de andere toonhoogte van het orgel. Ook werd de jarige Dick Meinen toegezongen.
Pastoor Herbst had aandachtig geluisterd en met een brede glimlach verwelkomde hij allen. Hij was onder de indruk van wat André al had gespeeld (Jimco gaf daarop ter toelichting: "Herr André ist einer der Besten und kommt aus Polsbroek"). Pastor Herbst had nog een Latijnse spreuk van Augustinus voor het koor: "Qui bene bis cantat orat", oftewel: wie (goed) zingt, bidt dubbel. Nog nooit had hij zoveel mannen in de kerk gehad.
Het NCM luisterde de kerkdienst op met de Messe Brève van Gounod. Tijdens de communie zong Judith Sportel met het NCM Ave Verum, uit Stabat Mater van Karl Jenkins; dit lied werd in de volle St. Jacobikirche met een pracht klank omgeven.
In de stampvolle kerk werden ook een aantal liederen gezongen, waaronder Gesang 143: "Mein ganzes Herz erhebet dich; vor dir will ich mein Loblied singen. Dein Name strahlt an allem Ort, und durch dein Wort wird hell das Leben. Anbetung, Ehr und Herrlichkeit bin ich bereit, dir, Gott, zu geben".
Met Wachet auf, ruft uns die Stimme van J.S. Bach sloot het NCM dit concert in de kerk af, waarna pastoor Herbst het NCM hartelijke uitnodigde om nogmaals Goslar te bezoeken, iets dat de kerkgangers met een luid applaus onderstreepten. Het uitleidend orgelspel van André na de zegen deed menigeen nog even stilstaan, niet wetend dat deze organist zich als de bekende 'Vliegende Hollander' naar Nederland zou spoeden om rond 18.00 uur op de gewenste plaats te zijn. Bij het verlaten van de kerk kwam men in regen terecht, gelukkig mild genoeg om de afstand tot het hotel in het NCM-kostuum te kunnen overbruggen.
Gert Bink.
Artikel in Goslarische Zeitung over ons zaterdagavondconcert.
